متاسفانه آمار نشان می دهد که بیش از 93 درصد قربانیان تجاوز جنسی زیر 18 سال، متجاوز را می شناسند. متجاوز به کودک می تواند، عضوی از خانواده، مربی، معلم، پرستار کودک یا والدین کودک دیگر باشند.
در این بین تجاوز افراد نزدیک و مورد اعتماد خانواده مانند عمو و دایی نیز اتفاق می افتد و از آن جا که این افراد غالبا ارتباط نزدیکی با خانواده کودک دارند، این نوع تجاوز می تواند تا سال ها ادامه داشته باشد و زمانی که کودک به سنی رسید که می تواند از خود دفاع کند و از این کار جلوگیری نماید، احتمالا خواهر یا برادر کوچکترش در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
تجاوز عمو و دایی
عمو و دایی می توانند از چندین روش مختلف استفاده کنند تا کودک را مجبور به سکوت کنند تا او به والدین خود اطلاع ندهد. یکی از این روش ها تهدید و ترساندن کودک است، دومین روش این است که به کودک می گویند این عمل، فعالیت طبیعی است و باید از آن لذت برد و در صورتی که کودک برای جلوگیری از این عمل تلاشی کند، متجاوز او را تهدید می کند که به بقیه همه چیز را می گوید.
مطالعات نشان می دهد که کودک آزاری به هیچ وجه با گرایش جنسی فرد متجاوز مرتبط نیست، بلکه آزاری است که از آسیب پذیری کودک سوءاستفاده می کند.
در این بخش در مورد تجاوز عمو یا دایی به کودک، اثرات آن و راه کارهای برخورد با این موضوع صحبت خواهیم کرد. در ابتدا باید بدانیم، کودک آزاری یا تجاوز جنسی چیست؟
کودک آزاری جنسی چیست؟
کودک آزاری انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها کودک آزاری جنسی می باشد و به نوعی از کودک آزاری گفته می شود که شامل فعالیت جنسی با خردسال است.
هنگامی که فردی، کودکی را با این مساله درگیر می کند مرتکب جنایتی می شود که می تواند اثرات ماندگاری بر قربانی داشته باشد.
چه رفتاری سوء استفاده جنسی به کودک است؟
آزار جنسی کودک فقط به تماس فیزیکی بین فرد و کودک اطلاق نمی شود؛ برخی از اشکال سوءاستفاده جنسی از کودکان عبارتند از:
- نشان دادن بدن خود به کودک
- لمس کردن کودک
- انجام خودارضایی در حضور کودک یا اجبار کودک به انجام این عمل
- مکالمات، تماس های تلفنی، پیام های متنی نامناسب و با محتوای جنسی
- نشان دادن فیلم های مستهجن به کودک
- هرگونه رابطه جنسی با کودک، اعم از واژینال، دهانی یا مقعدی
- و هرگونه تماسی که ماهیت جنسی داشته باشد.
اثرات کودک آزاری جنسی توسط عمویا دایی
کودک آزاری از هر نوعی که باشد، تجربه ای منفی است که با درجات مختلف در زندگی قربانی تاثیر می گذرد. با این حال، سوء استفاده جنسی از کودک توسط عمو یا دایی و یا سایر بستگان(یعنی محارم) برای بسیاری از قربانیان با علائم روانی شدید و صدمات جسمی بیشتری همراه است و این افراد نسبت به قربانیان دیگر با احتمال بیش تری دچار افسردگی، آسیب روحی و روانی خواهند شد.
آسیب های روانی دیگری که تجاوز جنسی از طرف عمو و یا دایی بر کودک می گذارد:
- عزت نفس پایین،
- نفرت از خود،
- عملکرد پایین،
- مشکلات ارتباطی،
- احساس گناه و ناپاکی،
- افسردگی،
- پرخاشگری،
- مشکلات تمرکز،
- ترس و اجتناب از مردان (به خصوص فرد متجاوز)،
- دوری گزینی اجتماعی،
- انزوا،
- عصبی بودن،
- تغییر در الگوی خوردن،
- کابوس شبانه،
- واکنش هایی نظیر از جا پریدن
- مشکلات ارتباطی
- افکار خودکشی
یکی از نتایج مخرب سوءاستفاده جنسی توسط عمو و دایی این است که کودک قربانی، دیدگاه های ناهنجار متجاوز را به ارتباط به دیگر محارم نیز تعمیم می دهد و باعث می شود آن ها این آزار جنسی را نوعی مراقبت و محبت تلقی کنند و این دیدگاه در آینده در انتخاب شریک زندگی و روابط عاشقانه آن ها تاثیرات منفی زیادی خواهد گذاشت.
میزان و شدت آسیب به کودکان قربانی جنسی
میزان و شدت تاثیرات منفی می تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، در زیر چند مورد از این عوامل بیان شده است.
- مدت زمانی که کودک تحت سوءاستفاده قرار داشته است.
- تعداد دفعاتی که کودک مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
- میزان زور، اجبار و ارعاب توسط متجاوز
- میزان نزدیکی ارتباط با شخص متجاوز
- مشارکت منفعلانه یا مشتاقانه
- سرزنش و قضاوت منفی دیگران خصوصا والدین
- سرزنش خود و احساس گناه و شرم
- شروع سوءاستفاده از اوایل دوران کودکی
سوءاستفاده جنسی که از سنین پایین شروع می شود و برای دوره های طولانی ادامه می یابد، تاثیرات مخرب بیشتری روی کودک خواهد داشت.
این کودکان در دراز مدت احساس ناتوانی و عدم کنترل را تجربه خواهند کرد و این مسأله منجر می شود میزان آسیب پذیری، احتمال ابتلا به انواع اختلالات و حتی خودکشی در این افراد افزایش یابد. همچنین زمانی که قربانی مجبور به سکوت می شود و یا مراتب قانونی به خاطر ترس از آبرو و مسائل فرهنگی دیگر پیگیری نمی شود، احتمال تکرار و به تبع آن آسیب نیز بالاتر خواهد رفت.
نشانه های نگران کننده مورد تجاوز قرار گرفتن کودک
تشخیص سوء استفاده جنسی از کودکان آسان نیست و حتی برخی از قربانیان علائم هشدار دهنده آشکاری از خود بروز نمی دهند. خصوصا زمانی این تشخیص سخت تر می شود که متجاوز شخصی نزدیک است که به او اعتماد دارید( مثل عمو و یا دایی فرزندتان). از آن جا که بیشتر سوءاستفاده های جنسی کودکان، آسیب فیزیکی ایجاد نمی کنند نیز تشخیص این موضوع سخت تر خواهد شد.
اما در زیر علائم فیزیکی و رفتاری که ممکن است هشداری برای شما باشد را بیان خواهیم کرد.
علائم رفتاری کودکی که مورد سوء استفاده قرار گرفته اند.
- تغییر در بهداشت، مانند حمام نکردن یا بیش از حد حمام کردن
- علائم افسردگی یا اختلال اضطراب و استرس
- افکار خودکشی که به ویژه در بین نوجوانان
- مشکلات تحصیلی مثل افت نمرات
- رفتارهای نامناسب جنسی
- کابوس های شبانه و شب ادراری
- نگرانی و محافظت بیش از حد از خواهر و برادر کوچکتر
- بازگشت به رفتارهای کودکی مثل مکیدن انگشت شست
- فرار از خانه و مدرسه
- خودآزاری
- اجتناب از نزدیک شدن و ارتباط با دیگران، به خصوص فردی خاص مثل عمو و یا دایی
نشاته های فیزیکی تجاوز به کودک
- خونریزی، کبودی یا تورم در ناحیه تناسلی
- لباس زیر خونی، پاره یا لکه دار
- مشکل در راه رفتن یا نشستن
- عفونت های مکرر ادراری یا قارچی
- درد، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
- بیماری های مقاربتی
چگونه می توان از سوءاستفاده عمو یا دایی جلوگیری کرد؟
سوءاستفاده از کودک توسط محارمی مثل عمو یا دایی، ممکن است در هر خانواده ای اتفاق بیافتد. اگر کودکتان به شما پناه آورد و در این مورد با شما صحبت کرد، به حرف هایش گوش دهید و آن ها را باور کنید.
برای جلوگیری از وقوع این مسئله نکات زیر را رعایت کنید:
- شباید روی محتوا و فیلم هایی که فرزندتان در تلفن همراه یا تلویزیون تماشا می کند، نظارت داشته باشید.
- زمانی که نمی توانید کنار کودکتان باشید، پرستاری او را به فرد مطمئن بسپارید.
- کودکان را با هم تنها نگذارید.
- متناسب با سن کودک مسائل جنسی را به او آموزش دهید و تفاوت لمس خوب و بد را برای آن ها مشخص کنید.
- ارتباط صمیمی و محکمی با فرزند خود داشته باشید.
- حقوق و مسئولیت ها را به کودکتان آموزش دهید.
- از سن مناسب، اتاق کودک خود را جدا کنید.
- اگر کودکتان از ارتباط با عمو یا دایی یا فردی خاص امتناع می کند، او را مجبور به این کار نکنید.
اگر متوجه سوءاستفاده جنسی از کودکتان شدید چه کار کنید؟
این اتفاق می تواند برای هر پدر و مادری ناگوار و دردناک باشد، اما باید برای جلوگیری از تکرار این اتفاق و همچنین کاهش اثرات منفی روی فرزند خود اقداماتی انجام دهید.
- در وهله اول برای فرزند خود فضایی من ایجاد کنید و اقداماتی که برای جلوگیری از تکرار این اتفاق ضروری است را انجام دهید.
- با کودک خود حرف بزنید و او را از نظر عاطفی حمایت کنید.
- اگر کودکان شما سن پایینی دارند، آموزش های جنسی لازم را به او بدهید، تفاوت بین لمس خوب و بد را به او یاد دهید.
- بهتر است کودک قربانی به مشاور ارجاع داده شود تا اقدامات و درمان های لازم برای سلامت روان او انجام گیرد.
والدین چطور باید با مساله سوءاستفاده حنسی از فرزندشان کنار بیایند؟
کشف وجود سوءاستفاده جنسی از فرزندان تجربه بسیار سختی و تلخ است، خصوصا که این اتفاق از جانب افراد مورد اعتماد و محارم صورت گرفته باشد. در نتیجه والدین در برخورد با این مشکل دچار شوک می شوند و ممکن است حتی تا مدتی دچار تردید و انکار باشند.
ممکن است تا مدتی احساس کنید در دنیایی پر از احساسات ناشناخته و متعارض گیر کرده اید؛ شاید حتی رفتار بدی با فرزندان خود داشته باشید و حتی قربانی را مورد آزار بیشتر قرار دهید. اگر توان کنار آمدن با این مساله و مدیریت آن و کنترل احساسات خود را از دست داده اید حتما از کمک های تخصصی استفاده نمایید.
