قوانین و مرزها در یک خانواده خانواده ناتنی موفق چیست. به خانواده هایی که در آن یک یا چند نفر از اعضای خانواده مثل پدر، مادر یا خواهر و برادر ناتنی هستند، خانواده ترکیبی گفته می شود. با افزایش آمار طلاق، تعداد خانواده های ترکیبی (ناتنی) نیز رو به افزایش است. زن و مردی که برای بار دوم ازدواج می کنند و با فرزندان خود و فرزندان همسرشان زندگی می کنند، یک خانواده ترکیبی تشکیل می دهند.
چنین خانواده های نسبت به خانواده ی اصلی، با مشکلات بیشتری مواجه هستند، زیرا اغلبِ فرزندان با پدر یا مادر ناتنی خود سازگار نمی شوند و نمی خواهند با آن ها زندگی کنند. همه اعضای خانواده ترکیبی با چالش هایی روبرو خواهند شد که باید برای رفع آن راه حل هایی پیدا کرد تا خانواده به یک محیط سالم برای رشد اعضا تبدیل شود.
یکی از راه کارهایی که به سازگار شدن اعضا کمک می کند، تعیین قوانین و محدودیت هاست. در این بخش در مورد بایدها و نباید تعیین قوانین در خانواده های ترکیبی صحبت خواهیم کرد.
اصول تعیین قوانین و مرزها در خانواده ناتنی موفق
تعیین مرزها و تنظیم قوانین خانواده می تواند در هر خانواده ای دشوار باشد. اما این موضوع در خانواده های ترکیبی پیچیده تر نیز می شود زیرا:
- اعضای هر خانواده، ایده متفاوتی درباره قوانین و محدودیت ها دارند.
- فرزندان و والدین ناتنی هنوز همدیگر را به خوبی نمی شناسند و با هم سازگار نشده اند.
- اغلب کودکان و نوجوانان دوست ندارند که والدین ناتنی جدید به آن ها بگویند چه کار کنند.
- کودکانی که در دو خانواده متفاوت زندگی کرده اند، ممکن است دو مجموعه قانون متفاوت را تجربه کرده باشند.
با این حال، فاکتورهایی که در یک خانواده ی تنی، باعث ایجاد سازندگی و قوی شدن پیوند بین اعضای خانواده می شود، می تواند به خانواده های ترکیبی نیز کمک کند. برای مثال
- نشان دادن گرمی، ابراز محبت و ایجاد صمیمیت
- علاقه مند بودن و گوش دادن به دغدغه ها و نظرات همه اعضا
- تعیین قوانین، انتظارات و پیامدهای محکم و روشن برای کودکان
قوانین در خانواده های ناتنی موفق
زمانی که دو خانواده دور هم جمع می شوند و با هم زندگی می کنند، باید برای اعضای خانواده محدودیت ها، مسئولیت ها و قوانینی در نظر گرفت؛ اما بهتر است قبل از تعیین قوانین جدید، مدتی را برای وفق پیدا کردن اعضای خانواده با شرایط جدید در نظر بگیرید، زیرا اگر قوانین زیاد و سخت گیرانه ای را از همان ابتدا تعیین کنید ممکن است فرزندان ناراضی باشند و در برابر انجام دادن آن ها مقاومت کنند.
همچنین برای تعیین قوانین جدید، به نکات زیر توجه کنید تا میزان تنش و کشمش های احتمالی بین اعضا، کاهش پیدا کند.
- بهتر است قوانین مشابهی که در هر دو خانواده وجود داشته است را حفظ کنید، به عنوان مثال، قوانین مربوط به زمان خواب.
- قوانینی را تعیین کنید که سلامت و احترام بین اعضا را تضمین می کند، به خصوص بین خواهر و برادرهای ناتنی.
- به نظرات فرزندانتان در مورد قوانینی که فکر می کنند منصفانه هستند، گوش دهید. به عنوان مثال، در مورد قوانین مربوط به رفت و آمد با فرزندان بزرگتر صحبت کنید و برای فرزندان در سنین مختلف کمک هزینه ای در نظر بگیرید.
- در مورد چیزهایی مثل احوالپرسی با یکدیگر در اول صبح، مهربان و مودب بودن، خداحافظی هنگام خروج، گفتن کلماتی مثل لطفا و تشکر و در زدن قبل از ورود نیز قوانینی داشته باشید. این نکته را در نظرداشته باشید که بیان مثبت قوانین بهتر از بیان منفی آن عمل می کند، برای مثال به جای اینکه بگویید «بقیه را نادیده نگیرید»، بگویید که «به نظرات یکدیگر احترام بگذارید».
- سعی کنید تا زمانی که همه با قوانین جدید سازگار می شوند صبور باشید و وقتی فرزندتان طبق قوانین رفتار می کند، او را تشویق کنید و به او پاداش دهید. به عنوان مثال «امروز صبح خیلی کمک کردی و من متوجه شدم کارت سخت بود، آفرین»
- قوانین را روی یخچال بگذارید تا همه آن را ببینند و در صورت لزوم بتوانند به آن مراجعه کنند.
- بهتر است هر از گاهی قوانین را چک کنید تا مطمئن شوید که با بزرگتر شدن فرزندانتان و تغییر اوضاع در خانواده، همچنان کارآمد هستند؛ اگر لازم است آن ها را تغییر دهید یا قوانین جدیدی تعیین کنید.
- جلسات خانوادگی و مشورت گرفتن از اعضا، می تواند به فرزندانتان دیدگاه های متفاوت را نشان دهد و بفهمند که از آن ها چه انتظاری دارید. کار تیمی و برقراری ارتباط با یکدیگر در مورد مسائلی که در خانواده شما پیش می آید، می تواند به شما به عنوان والدین کمک کند.
نکات مهم در اِعمال قوانین در خانواده ناتنی
در خانواده ترکیبی جدیدی که والدین منبع اصلی عشق و مراقبت از فرزندان(چه تنی چه ناتنی) باشند و مسئولیت های خود را نیز انجام دهند(که این مسئولیت شامل تعیین قوانین و پیامدهای رفتاری هم هست)، معمولاً فرزندان در دو سال اول زندگی، بهتر سازگار می شوند و احساس امنیت بیشتری می کنند.
برای بهتر عمل کردن قوانین باید موارد زیر را در نظر بگیرید.
- والدین ناتنی نقش حمایتی بسیار مهمی دارند. زمانی که شما و شریک زندگی تان روی اِعمال قوانین و مرزهای خانواده با یکدیگر و با هماهنگی کار می کنید، سازگاری بین اعضا نیز راحت تر صورت می گیرد.
- به عنوان والدین ناتنی، باید از قوانینی که شریک زندگیتان تعیین می کند، حمایت کنید. برای مثال، «من در این مورد با مادرت موافقم، امشب نوبت شماست که ظرف ها را بشویید». حتی زمانی که شریک زندگیتان حضور ندارد هم باید از قوانین حمایت کنید، به عنوان مثال «مادرت گفت که فقط بعد از تمام کردن تکالیفت می تونی تلویزیون تماشا کنی، اگر می تونم کمکی بهت کنم بهم بگو.»
- اگر فرزند ناتنی شما زمانی که از قوانین والدینشان حمایت میکنید، بحث میکنند، میتوانید کمی محکمتر رفتار کنید؛ برای مثال، «وقتی تکالیف خود را به من نشان دادی، میتونی تلویزیون ببینی». و اگر اعتراضی وجود داشته باشد، شریک شما بعداً می تواند به آن رسیدگی کند.
زمانی که شما و شریک زندگیتان از قوانین خانوادگی حمایت می کنید و در مورد انجام آن ها چه برای فرزندان تنی و چه ناتنی خود، قاطعانه رفتار می کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که فرزندان نیز به آن ها عمل کنند.
والدین خانواده ترکیبی باید مثل یک تیم کار کنند.
والدین خانواده های ترکیبی باید مثل یک تیم کار کنند، منظور از کار تیمی، این است که والدین باید در مورد رویکردهای فرزندپروری و مسئولیت های خود با هم توافق برسند. این توافق بر سر قوانین کلی در مورد ارتباطات محترمانه، زمان خواب، غذا خوردن و… نیز هست. در مورد کار تیمی به نکات زیر دقت کنید.
- تعیین قوانین و انتظارات و پیامدهای رفتاری همیشه آسان نیست، بنابراین، کار گروهی همچنین به معنی حمایت از یکدیگر هم می باشد، به طوری که شما و همسرتان را در مقابل فرزندانتان قرار ندهد.
- اگر با شریک زندگی خود مخالف هستید، سعی کنید جلوی بچه ها در این مورد بحث نکنید؛ زمانی که شما و همسرتان در تنهایی و آرامش در مورد مسائل صحبت کنید، بهتر می توانید تضادها را مدیریت کنید. برای عملکرد بهتر می توانید، به طور منظم هر هفته زمان مشخصی را برای صحبت در مورد مشکلات اختصاص دهید.
- پذیرفتن تفاوت در دیدگاه ها و این که برای انجام کارها فقط یک راه وجود ندارد نیز می تواند به شما کمک کند تا برای خانواده خود بهترین کار ممکن را انجام دهید؛ پذیرش باعث می شود که به دیدگاه های متفاوت همسرتان را ارزشمد بدانید و با ذهنی باز و منعطف به آن ها نگاه کنید.
- راه دیگر برای نشان دادن اینکه شما و شریک زندگیتان یک تیم هستید، این است که جلسات خانوادگی داشته باشید تا در مورد قوانین و محدودیت های جدید یا تغییر یافته صحبت کنید. جلسات خانوادگی به فرزندانتان این امکان را می دهد که تا متوجه ی همکاری شما برای تعیین قوانین شوند، بنابراین قوانینی که تعیین کرده اید را راحت تر بپذیرند.